Prasłowem leżącym u podstaw takich wyrazów jak: czarownica, czarować, rozczarowanie jest czar. Słowo pochodzące z języka prasłowiańskiego w języku polskim występuje zwykle w liczbie mnogiej, jako czary. Rzeczownik ten pierwotnie miał znaczenie czynnościowe, odnosił się do praktyk magicznych: czarowania, wróżenia, działania sił nadprzyrodzonych. Od końca XIX wieku używany bywa również w znaczeniu przenośnym: wdzięk, powab, urok. Czarownica wg Słownika Języka Polskiego to ‘kobieta zajmująca się czarami’. Natomiast czary to: ‘nadzwyczajne zjawiska przypisywane działaniu sił nadprzyrodzonych a także środki magiczne wywołujące takie zjawiska; są to też: magiczne obrzędy, ale również wdzięk i urok osobisty’. Źródło słowa nie niosło zatem konotacji wartościującej. Pejoratywny wydźwięk nadały czarom dopiero doświadczenia inkwizycyjne. W tej chwili w szerokiej percepcji społecznej czarownica to kobieta: stara, brzydka i zła kobieta, trudniąca się czarami na niekorzyść innych, na usługach diabła.

W języku polskim w definicjach pojawiają się bliskoznaczniki słowa czarownica, pochodzące z różnych wzorców semantycznych, są to najczęściej: wiedźma, jędza, Baba Jaga. Słowniki odnotowują je podobnie, jak słowo czarownica, jako: ‘kobietę mającą związek ze złymi mocami, pogardliwie, jako wyzwisko: stara brzydka, kłótliwa (jędza), piekielnica’. Jednak pierwotny sens wyrazu wiedźma prawdopodobnie pochodzi od staroruskiego słowa wiedma, (niektórzy wywodzą je z języka ukraińskiego) to ‘ta, która wie’ tzn. coś zna. A. Brückner wskazuje także na czeskie słowo wiedi oznaczające ‘wieszcze, wieszczyć’. Tu również sama nazwa raczej nie miała negatywnego wartościowania. Etymologicznie wiedźma to osoba, która ‘dużo wie, wieszczka, znachorka’, mająca wiedzę z zakresu ziołolecznictwa i przyrody, także ktoś, kto ma nadprzyrodzoną zdolność widzenia.

Podobnie sprawa wygląda w języku angielskim. Oxford English Dictionary podaje, że angielskie słowo witchcraft pochodzi od staroangielskiego wiccecraeft, co dosłownie oznacza ‘rzemiosło, sztukę (craft)’ – czarownicy (witch) – w staroangielskim pisanej wicca, wicce lub wiccian. Rzeczownik witch może pochodzić od teutońskiego czasownika wik, co oznacza ‘zginać’ (naginanie rzeczywistości za sprawą woli?) albo od korzenia indoeuropejskiego weik słowa odnoszącego się do religii i magii.

Wokół etymologii słów związanych z ludzkimi działaniami magicznymi narosło wiele sporów (szczególnie w kręgu kultury anglosaskiej). Aktualnie w szerokiej opinii publicznej wiedźma i czarownica to osoby jednoznacznie negatywne. Słów tych używa się, jako określeń obraźliwych, dokuczliwych, wykluczających. Istnieje jednak duże prawdopodobieństwo, iż w dalekiej przeszłości osoby zajmujące się magią (obu płci), chociaż z pewnością odznaczały się pewną wyjątkowością i odmiennością, traktowane były z szacunkiem i często zyskiwały miano autorytetu.

Doświadczenia związane z kilkusetletnim zjawiskiem określanym mianem polowania na czarownice, diametralnie odmieniły postrzeganie (nomen omen) społeczne w tej kwestii. Pragnąc jednak odwrócić stereotyp, i przywrócić archetyp – a mamy przecież moc to uczynić – możemy z całą pewnością rzec, że czarownica i wiedźma, to urocze, czarujące istoty, które naprawdę sporo wiedzą 😉

Jeśli chcesz poznać prawdziwą Magię głębiej, by zrozumieć i nauczyć się, kim tak naprawdę jest Wiedźma, i zacząć praktykować ją w codziennym życiu, zapisz się na kurs – Jak wejść na ścieżkę magiczną. Zrobisz to klikając w link: www.ekademia.pl/kurs/JakWejscNaSciezkeMagicznaDwaKursy

Dorota Bielska www.czarownice.com

Źródła: Bernadeta Niesporek-Szamburska Stereotyp „czarownicy” i jego modyfikowanie, Uniwersytet Śląski, 2014.

Erica Jong, Czarownice, tłumaczenie: Chojnacka Dagmara, Wydawnictwo: Zysk i S-ka, 2003.

Podziel się wiedzą: