Szamanizm syberyjski przez niektórych badaczy uważany jest za protoszamanizm, czyli szamanizm najbardziej pierwotny. Bogactwo jego tradycji sięga ludów zamieszkujących obszar pomiędzy Uralem na zachodzie, pasm górskich między zlewiskami Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Spokojnego na wschodzie, obszaru między Morzem Arktycznym na północy, a lasostepu Azji Środkowej, Sajanami, Ałtajem i stepem Mongolii na południu. Jaka jest jego tradycja?
Pradawne miejsce kultu
Biełucha, najwyższy szczyt łańcucha górskiego i Syberii, to święta góra, którą zamieszkują duchy. Zbliżyć się do niej mogą tylko wybrani. Tubylcy do teraz unikają tej strefy sacrum. Graniczny punkt stanowi stacja meteorologiczna nad jeziorem Akkem, u podnóża Biełuchy. Dawniej tylko szamanie mogli odwiedzać to jezioro, skąd udawali się na Wschód, wzdłuż rzeki Jarła, odprawiać obrzędy w miejscu nazywanym Doliną Szamanów.
Może cię również zainteresować artykuł: Animizm – życie, oddech, dusza. Teoria, według której czynnik duchowy jest podstawą wszechobecnego istnienia
Szaman – ten, którego wybrały duchy
Jak staje się szamanem? Niestety to nie ludzie decydują. Szamanem staje się na rozkaz duchów (Abaasy), które już w dzieciństwie (między 15 a 18 rokiem życia) porywają wybrankowi “kut” (bliski odpowiednik słowa dusza) i wychowują go w jednym ze światów. Czas ten nazywany jest “chorobą szamańską” i przejawiał się symptomami chorobowymi. Wybrańcy odczuwali palące gorąco i rozkawałkowanie ciała, trawił ich duch. Wierzono, że dzieje się to na skutek duchów przodków, które wybierają godnego siebie następcę. Czy można odrzucić tę drogę i sprzeciwić się duchom? Tak, jednak w konsekwencji czeka taką osobę śmierć.
Szaman syberyjski to podróżnik między światami. W oparciu o wierzenia szamańskie, Wszechświat to sfera codzienna i sakralna, z czego ta druga składa się z trzech światów. Mamy świat wyższy (zamieszkują go duchy i siły wyższe), świat średni (ziemski) i świat niższy (złych duchów i umarłych). Abaasy – duchy zamieszkują wszystkie te światy, a szaman potrafi rozmawiać z nimi. Szaman pośredniczy między ludźmi a duchami i jest niezwykle ważną osobą w społeczności – uzdrowicielem, przewodnikiem, rozstrzygającym spory i czarownikiem zajmującym się magią ochronną. Różnica w magii ochronnej polega na skupieniu się na jednostkach, a nie całych wspólnotach. Istnieje jeszcze jedna droga szamańska – szkodliwa magia.
To, co odróżnia szamanizm syberyjski, to orientacja przede wszystkim na uzdrawianie – bez ziół i roślin. Tu zaklina się duchy poprzez tak zwane kamłanie, różne rytualne działania odprawiane przez szamana w celu zapadnięcia w trans. Wówczas jest on w stanie podróżować między światami i kontaktować się z istotami nadprzyrodzonymi. W trakcie tej podróży może on dotrzeć do miejsca zamieszkania danych duchów i zaklinać je poprzez błaganie improwizowanym tekstem. Używa się przy tym bicia w bęben dla nadania rytmu i wyjścia poza granice świadomości. Miarowe bicie w bęben pozwala skontaktować się z intuicją i uciszyć rozum. Bębny szamani przygotowywali własnoręcznie – to duchy podpowiadały im, z czego je stworzyć. Wierzono, że na jednego szamana przypada od 5 do 9 bębnów. Wraz ze śmiercią szamana “umierał” również jego bęben. Przed używaniem instrumentu szamani wykonywali kołatki i stosowali je tak długo, aż powoływano ich do wykonania bębnów.
Dodatkowo używa się wyobrażenia duchów, tych do których szaman wykonuje obrzęd kamłania oraz młotek i kij. Rytuały można odprawiać zarówno na zewnątrz jak i w pomieszczeniach, po prostu tam, gdzie znajduje się chory.
Co ciekawe, w tradycji szamanizmu syberyjskiego dopuszczano zawieranie rytualnych małżeństw z poszczególnymi bóstwami. Szamani byli również przekonani, że podczas transu wchodzą w relacje seksualne z duchami.
A teraz bardzo ważna ciekawostka – prawdziwy szaman nie chwali się na lewo i prawo swoimi umiejętnościami. Nie wymawia nawet na głos imion duchów, do których wykonuje kamłanie. Dlaczego? Abaasy mogą łatwo odwrócić się od niego. Jeśli chcecie spotkać prawdziwych szamanów syberyjskich, nie szukajcie ich w Internecie. Po prostu wyruszcie na Syberię w ich poszukiwaniu i podpytujcie o nich lokalnych ludzi.
Może cię również zainteresować artykuł: Magia starożytnych Wikingów – runy, boginie i kamień słoneczny
Arunika
Źródła:
cyfrowaetnografia.pl/Content/2018/Strony%20od%20LUD1996_t80-23-gorny.pdf
wiedzaiswiat.npx.pl/viewpage.php?page_id=147#
wolnemedia.net/z-zycia-syberyjskich-szamanow/
tantra.pl/szamanizmsyberyjski/
polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1514672,1,szamani-z-syberii.read
