Kaszel, trądzik, dolegliwości kobiece – z tym bez problemu sobie poradzi. Istotny jest też w magii miłosnej – odświeża przyblakłe relacje, odsuwa leki i samokrytycyzm. Pomaga w stabilizacji finansowej.
Baaardzo wczesną wiosną, a właściwie pod koniec zimy, kiedy pogoda zmienia się jak w kalejdoskopie, na przemian siekąc nas deszczem i przewiewając niespodziewanym ciepłym wiatrem, kiedy trawa jest jeszcze bura, a drzewa dopiero zaczynają się budzić, najłatwiej złapać przeziębienie, które zaczyna się lekkim, choć niepokojącym drapaniem w gardle. Wtedy właśnie, przechodząc obok paskudnych wykopów ulicznych, czy przesadnie przekopanej jesienią rabaty, widzimy nagle patrzące na nas wprost z ziemi małe, złote słoneczko. Dookoła szaro, buro i ponuro, a ten tu sobie „zaklina słońce”. Ten maluch, kwitnący tak radośnie już w marcu czy początku kwietnia, to podbiał, którego kwiaty i liście od wieków ratowały nas przed napadami nieznośnego kaszlu, łagodziły ból gardła przy anginie, działały rozkurczowo na tchawicę, przynosząc ulgę w zapaleniu oskrzeli, czy astmie, stosowane od czasów Hipokratesa przy wszystkich właściwie chorobach atakujących drogi oddechowe. Może też wspomagać regulację wypróżnień, poprzez rozluźniające działanie na przewód pokarmowy.
rys. www.pl.wikipedia.org
Podbiał jest rośliną wieloletnią. Zimuje w postaci rozrosłych pod ziemią kłączy. Rozpoczyna kwitnienie wczesną wiosną, zanim jeszcze rozwinie liście. Kwiaty to koszyczki o drobnych, żółtych płatkach, osadzone na omszonej, pokrytej często przebarwionymi na czerwono łuskami łodyżce, o długości do 15 cm. Sercowatego kształtu, ząbkowane na brzegach, odziomkowe liście podbiału rozwijają się później do rozmiarów nawet 30 cm. Początkowo są mocno omszone, potem, w miarę osiągania większych rozmiarów, ilość włosków się zmniejsza, ale spód liścia pozostaje zawsze pokryty białym meszkiem. Stąd pochodzi polska nazwa rośliny. Owocami podbiału są niełupki z białym puchem, ułatwiającym przenoszenie przez wiatr. Przez początkujących obserwatorów z racji wyglądu kwiatów i owocostanów bywa mylony z mniszkiem lekarskim (który z kolei często nieprawidłowo nazywa się mleczem).
Syrop na kaszel – przepis
Syrop ze świeżych kwiatów podbiału, zakonserwowany odrobiną kwasku cytrynowego lub soku z cytryny to znakomity lek przeciwkaszlowy i wykrztuśny. Wystarczy świeże główki kwiatów, skropione lekko spirytusem, zalać gorącym syropem cukrowym, lub ogrzanym płynnym miodem i po ok. tygodniu dokładnie odcisnąć kwiaty. Kiedy pojawią się liście, możemy sporządzić syrop używając także rozdrobnionych liści, wtedy zyskamy dodatkowo działanie osłonowe na drogi oddechowe. Jeśli mamy wyciskarkę do soków możemy samodzielnie sporządzić sok z podbiału i zakonserwować go alkoholem w proporcji 1:1, ale taki wyciąg bez kłopotu kupimy w aptece. Znajdziemy tam także gotowe tabletki podbiałowe, sporządzane przeważnie z dodatkiem tymianku. Warto sobie z pewnością w ramach wiosennego spaceru zebrać większą garść kwiatów (już teraz, w marcu), liści (nieco później, w maju) i sporządzić z nich syrop dla dzieci, albo – dla dorosłych – polecany przez dr Różańskiego intrakt, czyli wyciąg, sporządzony z ziół macerowanych w – najczęściej alkoholowym – gorącym rozpuszczalniku. Surowiec należy zmielić lub posiekać i zalać gorącą (ok. 60-70˚C) czystą wódką. Musimy przy tym zachować proporcje: mniej więcej 1 część wagowa świeżego surowca na 3 lub 5 części wódki. Taki nastaw po tygodniu przechowywania w szczelnym naczyniu w ciemnym miejscu, odcedzamy, dosładzamy miodem lub cukrem i traktujemy jak lekarstwo na gardło – przyjmujemy nie więcej niż łyżkę, 2-3 razy dziennie.
I tylko jedna uwaga – przy użyciu wewnętrznym nie wolno przyjmować preparatów z podbiałem w dawkach większych od zalecanych przez producenta, albo większych niż 4,5 do 6 g surowca zielarskiego dziennie, ani używać ich dłużej niż 6 tygodni, ze względu na zawartość alkaloidów pirolizydynowych, które w większych dawkach mogą zaburzać pracę wątroby i uszkadzać jej komórki. Z tego też względu podbiał nie jest ziółkiem pierwszego wyboru dla osób, które już mają problemy z wątrobą właśnie.
Na trądzik i w magii miłosnej
fot. www.rosliny.urzadzamy.pl
Do celów zewnętrznych możemy podbiał stosować w zasadzie bez ograniczeń. Może nam posłużyć do sporządzania kosmetyków o działaniu przeciwtrądzikowym, przeciwłojotokowym i przeciwbakteryjnym. Będą łagodzić stany zapalne skóry.
W medycynie ludowej podbiału używano prócz leczenia chorób układu oddechowego z gruźlicą włącznie, także na trudno gojące się rany oraz wrzody – przykładając świeże liście. Napar pijały także kobiety na szeroko dawniej rozumiane choroby kobiece.
Właściwości magiczne podbiału pomagają oczyścić umysł, rozjaśnić myśli, odpędzić melancholię, pogłębić refleksję, odrzucić lęki i uprzedzenia wynikające z nadmiaru krytycyzmu. Może też być używany w magii miłosnej, w celu odnowienia nieco przyblakłych relacji z partnerem. W tych celach stosuje się całe rośliny, które można umieścić na swoim domowym ołtarzu, albo – w celu stabilizacji sytuacji finansowej – nosić przy sobie.
Przypominam przy okazji, że kwiaty najlepiej zbierać w godzinach ich pełnego rozkwitu, czyli – w przypadku podbiału – między 11 a 15 w ciągu dnia. Liście – w późniejszym okresie, czyli mniej więcej w maju, w podobnych godzinach. Czas zbioru ziół liściowych i kwiatów najkorzystniejszy to pierwsza kwadra księżyca, czyli czas między nowiem a pełnią, przypadający w tym roku odpowiednio między 12 a 20 marca, 10 a 19 kwietnia i 9 a 18 maja.
Ewa Mirowska
źródła:
Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, 1987, Warszawa, wyd. PZWL
Ożarowski Aleksander. Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy, 1983, Warszawa, wyd. PZWL
Mowszowicz Jakub. Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich. 1983, Warszawa, wyd. PWRiL
Elżbieta Szot-Radziszewska. Sekrety ziół. Wiedza ludowa, magia, obrzędy, leczenie. 2005, Warszawa, wyd. Trio
www.rozanski.li
