W codziennych relacjach z innymi ludźmi możemy kierować się jedną z czterech postaw. Każda z nich wiąże się z określonymi skutkami, zarówno zewnętrznymi (sytuacja), jak i wewnętrznymi (myśli i emocje). W zależności od tego, którą postawą się kierujemy, zależeć będzie jak sami siebie traktujemy i jak traktować nas będą inni, a to oczywiście wpłynie na jakość naszego życia.

Warto więc uświadomić sobie, w jaki sposób wygląda nasza komunikacja i wprowadzić w niej, jeśli zajdzie taka konieczność, zmiany, co pozwoli być skuteczniejszym, efektywniejszym, pewniejszym siebie i zdrowszym, zarówno emocjonalnie, jak i fizycznie (mniej stresu = lepsze zdrowie).

Postawa I: (Ja) Przegrany – (Ty) Wygrany

To postawa, którą inaczej moglibyśmy opisać: Ja jestem gorszy – Ty jesteś lepszy. Osoba, która postrzega siebie jako gorszą, mniej wartościową, mniej godną lub zasługującą na coś od drugiej osoby, to osoba, która:

• Nie wierzy w siebie i swoje możliwości. Będzie więc mniej skłonna do realizacji swoich celów i marzeń, a w kontaktach z innymi będzie werbalnie zgadzać się z ich zdaniem nawet jeśli wewnętrznie będzie miała odmienne przekonania.
• Nie ma swojego zdania. Uważając się za mniej wartościową odgórnie uznaje wyższość opinii innych nad jej.
• Boi się oceny i krytyki ze strony innych.
• Brak jej asertywności.
• Ulega innym.
• Daje się wykorzystywać i zgadza się na robienie rzeczy, na które nie ma ochoty.
• Łatwo ulega manipulacji.
• W relacjach z innymi zawsze jest osobą zdominowaną, stłamszoną, przygniecioną, wycofaną.
• Podporządkowuje się w pełni panującym regułom.

Może cię również zainteresować artykuł: Niewolnictwo emocjonalne – 7 pomocnych wskazówek, jak wyrwać się z niewoli

Postawa II: Przegrany – Przegrany

Jeśli osoba widzi siebie jako przegranego (słabego, gorszego, mniej inteligentnego, bez wartości, bez godności itd.) oraz tak samo widzi świat i innych ludzi, których postrzega tak samo jak siebie, to:

• Niczemu i nikomu nie ufa. Jest podejrzliwy i zdystansowany. Nie potrafi nawiązać bliskich i intymnych relacji.
• Nie widzi sensu w życiu, które jest dla niego jedynie nudną, pozbawioną sensu egzystencją. Jest apatyczny, reaktywny, niezaangażowany w relacje i związki.
• Jeśli podejmuje jakiś wysiłek, to tylko po to, aby coś zbojkotować i podważyć wartość tego (w dużej mierze współcześni hejterzy).
• Wyśmiewa się z tego, co się dzieje dookoła niego. Jest oceniający, krytykancki, potępiający.
• Wykorzystuje innych do swoich celów, ale także daje się łatwo wykorzystywać.
• W relacjach kieruje się ignorancją i cynizmem.

Postawa III: Wygrany – Przegrany

Gdy w relacjach społecznych, rodzinnych i zawodowych osoba wychodzi z pozycji siły, poczucia dumy, przekonania, że jest lepsza (ważniejsza, mądrzejsza itp.) od swojego rozmówcy, to:

• Traktuje ludzi z góry. Jest zadufany, przesadnie pewny siebie (arogancki) i dumny (ja wiem lepiej niż ty).
• Wierzy sobie i wierzy w siebie, ale nie wierzy innym. Jest wiec egoistyczny i narcystyczny. Wykorzystuje innych do swoich celów.
• Współpracuje z innymi tylko na tyle, ile jest to niezbędne, jednak jeśli by mógł, to sam by wszystko robił.
• Perfekcjonista, często pracoholik. Poprawia za innych.
• Często zmienia partnerów, bo żaden nie jest jego godny. Zmienia ich też, gdy są już nieprzydatni w zaspokajaniu jego potrzeb. Tak samo podchodzi do relacji społecznych i zawodowych.
• Walczy o swoje miejsce, o swoje cele i marzenia, nawet kosztem innych (wyznaje zasadę „po trupach do celu”).
• Nie liczy się ze zdaniem innych. Jest mu wszystko jedno, co powiedzą inni.
• Niezdolny do empatii.
• Zawsze dąży do udowodnienia swojej racji, która jest jedyną słuszną.

Postawa IV: Wygrany – Wygrany

Relacja, w której ma się poczucie własnej wartości i takim samym poczuciem obdarza się drugą osobę traktując ją jako równą sobie i pełną tych samych praw. Przyjmując postawę „ja jestem wygrany” i „Ty jesteś wygrany”:

• Wierzy w siebie i w innych. Jest godna zaufania i tym zaufaniem obdarza innych. Nie jest to jednak ślepe zaufanie i poświęcenie, ponieważ…
• Nie ulega innym. Ma swoje zdanie (ale nie jest dumna, potrafi je zmienić, jeśli widzi wartość w drugim zdaniu). Jest asertywna i daje innym prawo do niej.
• Jest pewna siebie i dąży do realizacji postawionych sobie celów i pozwala też na to innym. Otwarta na współpracę, negocjacje i wspólne projekty.
• Skupia się na faktach, a nie opiniach. Interesuje się rzeczywistością, a nie fantazjami.
• Nastawiona na rozwiązywanie konfliktów i rozwiązań zadowalających obie strony.
• Jest empatyczna. Doceniająca drugą osobę. Potrafiąca przyznać się do błędu.
• Wykazuje się zdrowym dystansem (nie cynizmem), poczuciem humoru, kreatywnością i motywacją do działania.
• Przyjacielska i otwarta (co nie znaczy, że koniecznie ekstrawertyczna).

---

Bransoletka z czarnym onyksem

---

Z terapeutycznego punktu widzenia, ale także z komunikacyjnego i emocjonalnego, najzdrowszą i najbardziej dojrzałą jest postawa wygrany – wygrany. Jeśli w jakiś sytuacjach wykazujemy się inną, jest to oznaką zaburzenia emocjonalnego, które powstało na jednym z etapów dorastania i jest dysfunkcyjne w dwojaki sposób. Działa negatywnie na emocje i przekonania osoby przyjmującej (nieświadomie) daną postawę, która to, za każdym razem tylko pogłębia się i utrwala tę postawę oraz wpływa na relacje z osobą, z którą się komunikujemy.

Widocznymi skutkami takiej komunikacji są m.in.:

• nierozwiązane konflikty
• kłótnie
• zazdrość
• podejrzliwość
• brak porozumienia
• zranienie kogoś lub siebie nawzajem
• agresja w stosunku do siebie i innych
• obrażanie się i fochy
• samotność
• wycofanie
• apatia
• lękliwość

I wiele innych…

Jak przyjąć postawę wygrany – wygrany?

Jednym ze sposobów wyrobienia w sobie zdrowej postawy wygrany – wygrany (win – win) jest nauczenie się asertywności. Inne sposoby to terapia wewnętrznego dziecka (uleczenie wszystkich uraz i niezaspokojonych potrzeb z dzieciństwa) oraz świadome budowanie nowych umiejętności opartych na tej postawie.

Może cię również zainteresować artykuł: 4 rodzaje destrukcyjnych związków

Emar