Gorzki melon - roślinna insulina

Oprócz walorów kulinarnych posiada przede wszystkim szerokie zastosowanie w lecznictwie. Związki zawarte w owocu Momordica mogą być skuteczne w leczeniu zakażeń HIV.

Gorzki Melon

(Momordica Charantia)

Tropikalne i subtropikalne, jednoroczne pnącze z rodziny Cucurbitaceae, powszechnie uprawiane w Azji, Afryce i na Karaibach dla jadalnych, choć gorzkich owoców, dorasta do 5 metrów. Pochodzi z Indii, zostało wprowadzone w Chinach w 14 wieku. Każda roślina posiada żółte, oddzielne kwiaty męskie i żeńskie. Kwitnie od czerwca do lipca, a owocuje od września do listopada. Owoce mogą osiągnąć 6-30 cm, są jasno zielone, podłużne, z lekko falistą, brodawkowatą powierzchnią.

Od wieków używany na całym świecie w tradycyjnej medycynie różnych krajów, ajurwedzie i chińskiej medycynie ludowej. W tureckiej medycynie ludowej, są stosowane jako środek na różne dolegliwości, zwłaszcza żołądkowe (owoce są rozbijane i moczone w oliwie lub miodzie). W Togo tradycyjnie jest używany w leczeniu chorób przewodu pokarmowego i chorób wirusowych, takich jak ospa i odra. Tradycyjnie jest uważany w Azji za użyteczny w zapobieganiu i leczeniu malarii. Herbata z jego liści jest podawana w tym celu również w Panamie i Kolumbii. W Gujanie, gorzkie melony są gotowane i smażone zmieszane z czosnkiem i cebulą, ten popularny dodatek znany jako corilla serwowany jest do zapobiegania malarii.

Badania laboratoryjne potwierdziły że gorzki melon posiada aktywność przeciw malarii. Gorzki melon był używany w medycynie ludowej do wielu innych dolegliwości, w tym biegunki, kolki, gorączki, oparzeń, bolesnych miesiączek, kamieni w pęcherzu, wrzodów żołądka, pasożytów wewnętrznych, świerzbu i innych problemów skórnych.
Liście, owoce i ich wyciągi mają leczące właściwości, są bogate w najważniejsze witaminy i minerały, szczególnie witaminy A, B1, B2, C i żelazo. Ostatnie badania wykazały, że niedojrzałe owoce, mogą mieć zastosowanie jako antybiotyki, środek przeciwrakowy, przeciwwirusowy, w leczeniu malarii, HIV i cukrzycy.
Wykazano, że lecytyny zawarte w owocach mają znaczące działanie regulujące gospodarkę lipidową, owoce posiadają też wiele biologicznie aktywnych związków i bioaktywnych glikozydów.Roślina zawiera skuteczną substancję przeciwgrzybiczną.
Regularne zażywanie owoców zapobiega nadciśnieniu tętniczemu, mają one właściwości insulinopodobne i określane są jako „insulina roślinna”, z tego względu niedojrzałe owoce są stosowane w leczeniu cukrzycy.
Stwierdzono również że spożywanie warzywa zwiększa wrażliwość na insulinę.

Zmniejszają stężenie cukru we krwi: sok ze świeżego gorzkiego melona, ma dobre działanie hipoglikemiczne, owoc jest idealnym pożywieniem dla osób z cukrzycą. Badanie z 2007 r. określa dzienną dawkę 100 mg owoców na kilogram masy ciała jest porównywalne do 2,5 mg/kg leku przeciwcukrzycowego glibenklamidu dwa razy dziennie. Inne związki zawarte w owocach powodują aktywację białka regulującego wychwyt glukozy, obniżają stężenie glukozy we krwi, działając na tkanki obwodowe.

Jedzenie owoców ma wspomagający wpływ na wątrobę, obniża ciśnienie krwi, stymuluje funkcje trawienne i śledzionę, działanie moczopędne, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, wspomaga umysł i wzrok, oczyszcza organizm z trujących substancji i oczyszcza krew. Również zapobiega rakowi, skład białek i ilość witaminy C w gorzkim melonie pomaga zwiększyć odporność organizmu, co powoduje, że komórki odpornościowe prawidłowo działają i mogą niszczyć komórki rakowe. Stwierdzono że związki uzyskane z gorzkiego melona, indukują apoptozę komórek białaczki in vitro. Naukowcy z Saint Louis University twierdzą, że ekstrakt z gorzkiego melona, powoduje łańcuch zdarzeń, który pomaga zabijać komórki raka piersi i zapobiega ich mnożeniu. Testy laboratoryjne wskazują że związki zawarte w owocu mogą być skuteczne w leczeniu zakażeń HIV. Tabletki z ekstraktem z gorzkiego melona są sprzedawane na Filipinach jako suplement diety i eksportowane do wielu krajów. Owoców nie powinno podawać się dzieciom i kobietom w czasie ciąży.

Owoce tej rośliny są bardzo pożywne, bogate w żelazo, zawierają dwukrotnie więcej beta-karotenu niż brokuły, dwa razy wapnia niż w szpinak i dwa razy więcej potasu
niż banan. Ponadto, stymuluje apetyt i trawienie. Najczęściej spożywane są zielone (jeszcze niedojrzałe), lub jak tylko zaczynają żółknąć, na tym etapie, miąższ owocu jest chrupiący i wodnisty w teksturze, podobny do ogórka lub zielonej papryki, ale jest to najbardziej gorzkie warzywo na świecie. Skórka owocu jest delikatna i również jadalna.
Nasiona i rdzeń są białe w jeszcze niedojrzałych owocach, są najbardziej gorzkie i mogą zostać usunięte przed gotowaniem.

Mimo to od wieków jest stosowana w kuchni krajów, w których występuje. Aby pozbyć się goryczy, surową przepęklę można moczyć przez kilka godzin w roztworze wody z solą, odsączyć i umyć z nadmiaru soli, a następne postępować wg. przepisu. Można też przed przygotowaniem, usunąć nasiona z owocu i pokroić go w cienkie plasterki, natrzeć solą, zostawić na 2 godziny, a następnie opłukać i wysuszyć. Jeśli owoce są odpowiednio przygotowane mogą być spożywane na surowo (np. w sałatkach).
Kiedy owoce dojrzewają skórka staje się twardsza i bardziej gorzka, za to środkowa cześć która dojrzewa na intensywnie czerwony kolor jest słodka i może być spożywana w stanie surowym, jest popularnym składnikiem niektórych sałatek w Azji Południowej. Młode listki, kwiaty i pędy przepękli mogą być również spożywane jako warzywa.
Gorzki melon jest często stosowanym warzywem w całej Azji Południowej, w kuchni chińskiej używany(dla swojego charakterystycznego gorzkiego smaku),
zazwyczaj podawany smażony z dodatkami, jako składnik zupy, a także jako herbata lub składnik piwa który nadaje gorzkości. Owoce balsamki są również często podawane smażone lub pieczone, nadziane innymi warzywami.

W północnych Indiach, często dodawany do dań z ziemniaków i przyrządzany z jogurtem, mlekiem kokosowym lub sokiem z cytryny dla zrównoważenia goryczy.
Używane w irańskim gulaszu „Ghormeh sabzi” lub faszerowane przyprawami, a następnie smażone w oleju. Inne popularne przepisy to balsamka smażona z curry i orzeszkami ziemnymi, lub zupa z balsamki z cebulą i przyprawami. Podawana również faszerowana cebulą, gotowaną soczewicą, startym kokosem i curry, następnie związana nitką i smażona w oleju.
W Pakistanie i Bangladeszu, gorzki melon jest często gotowany z cebulą, chili, kurkumą, solą, kolendrą i szczyptą nasion kminku. W Indonezji jest podawany w różnych potrawach, takich jak Gado-Gado, a także smażony, gotowany w mleku kokosowym lub na parze. W Wietnamie podaje się go na surowo, w zupach, smażone na oleju, z plasterkami tofu, przyprawami i solą. Danie „Pinakbet” z duszonych warzyw, popularne na Filipinach, składa się głównie z gorzkich melonów, bakłażana, chili, okry, fasoli szparagowej, pomidorów, fasoli lima, zwykle jest doprawione imbirem, cebulą lub czosnkiem.Na Filipinach jest również używany razem z pomidorami do sałatek. W Nepalu, gorzki melon przygotowuje się marynowany, ta potrwa jest znana jako Achar, podaje się go również smażonego w cienkich plastrach. W Trynidadzie i Tobago są zazwyczaj smażone z cebulą, czosnkiem i pieprzem, aż będą prawie chrupiące.