Manipulator to osoba chcąca wymusić spełnienie swoich oczekiwań w taki sposób, by druga strona myślała, że sama podjęła decyzję. Niestety manipulatorem może być każdy – członek naszej najbliższej rodziny, przyjaciel/przyjaciółka, ukochana osoba, współpracownik, szef czy duchowy przewodnik. Jak rozpoznać manipulację i bronić się przed nią?
Termin manipulacja pochodzi od włoskiego słowa “manipulatio” oznaczającego podstęp. Taka postawa charakteryzuje się tym, że osoba manipulująca tak prowadzi interakcje społeczne, by wpływać na decyzje innych ludzi, tak by spełniali jej oczekiwania, najczęściej mimo sprzeczności z ich własnym interesem. Manipulator może w tym celu wykorzystywać wiele psychologicznych narzędzi perswazji, jak na przykład wywoływanie poczucia winy, nadużywanie swojego stanowiska/pozycji społecznej/wykształcenia, pośpieszanie drugiej strony, przeinaczanie faktów i manipulowanie emocjami.
Warto nauczyć się rozpoznawać techniki manipulacyjne i rozumieć mechanizmy, które nami kierują. Dzięki temu staniemy się odporniejsi, bardziej świadomi i wolni od wpływów zewnętrznych. Oto podstawowe sygnały świadczące o tym, że ktoś próbuje nami manipulować.
Może cię również zainteresować artykuł: Energetyczne mechanizmy obronne tworzące się w aurze
1. Reguła czarnej owcy
Z reguły nikt z nas nie chce być czarną – ciągle ocenianą, krytykowaną i nieakceptowaną – owcą w stadzie, dlatego podążamy za opiniami grup uznając je za słuszne, dopasowując się do nich, tym samym zyskując ich akceptację. Reguła ta jest dobrze znana każdemu manipulatorowi, który potrafi ją wykorzystywać dla osiągnięcia własnych korzyści – dobrze widoczna u polityków i innych dygnitarzy mających wpływ na duże społeczne grupy, ale i w mniejszych grupach, jak rodzina czy przyjaciele, jest równie często wykorzystywana do manipulacji. Warto rozwijać kontakt ze swoją intuicją, wsłuchiwać się w swoje ciało, badać swoje potrzeby i sprawdzać na własnej skórze, co najlepiej nam służy. Bądźmy odważni do bycia sobą, a nie ślepo podążającymi owieczkami.
2. Informacyjny zalew i budowanie autorytetu
Któż odmówi racji komuś, kto przedstawia się w roli autorytetu? Niestety często jest to tylko pozorny autorytet, oparty na dużej ilości fachowych terminów, wybiórczych informacji, podawaniu badań i statystyk związanych tylko z naszym stanowiskiem czy nawet okłamywaniu innych. Warto weryfikować napływające do nas informacje, prosić o źródła, dodatkowe wyjaśnienia, czas do namysłu, a nawet o przerwanie rozmowy/odłożenie decyzji, dopóki samemu nie wyrobimy sobie opinii na dany temat.
3. Umniejszanie uczuć drugiej strony
Pamiętaj, nikt nie ma prawa podważać twoich emocji. To, co czujesz, jest tym, co czujesz w danym momencie i jest to całkowicie i niezaprzeczalnie w porządku. To twoja reakcja. Masz do niej prawo. Masz również prawo komunikować i wyrażać swoje emocje. Manipulator może chcieć odwracać twoje uczucia w żart, odwoływać się do twojej nadwrażliwości lub podobnych doświadczeń i odmiennych własnych reakcji, do autorytetów głoszących inną prawdę; może je również bezpardonowo wyśmiać lub spróbować udowodnić, że jeśli je czujesz, to coś z tobą nie tak. A wszystko po to, by przejąć nad nimi kontrolę.
4. Manipulacja emocjonalna
Może przejawiać się poprzez obwinianie drugiej strony, wywoływanie w niej lęku, poczucia wstydu, ale także za pomocą uwodzenia ukierunkowanego na osiągnięcie swoich celów. Manipulator może specjalnie ośmieszać swoją ofiarę na forum grupy albo właśnie na forum zachowywać się nienagannie i dopiero na osobności, bez świadków, wykorzystywać techniki emocjonalnych nadużyć.
5. Dominowanie rozmowy
Jeśli druga strona nie dopuszcza cię do głosu, mówi szybko i dużo, dodatkowo wykorzystuje na swoją korzyść informacje o tobie – uważaj. Być może właśnie dąży do ukrycia swoich kłamstw i odwrócenia uwagi od braku klarowności wypowiedzi.
6. Presja czasu
Kiedy jesteś pod presją, łatwiej ulegniesz opinii innych osób i sugerowanym rozwiązaniom. To powszechnie stosowana technika w handlu: promocja tylko do dziś; wyimaginowany klient, który może za chwilę sprzątnąć ci okazję sprzed nosa; informowanie o wyjątkowej ofercie tymczasowej – to tylko techniki mające wywrzeć na ciebie wpływ i przyspieszyć twoją decyzję.
7. Uzależnienie
Manipulator będzie dążył do podporządkowania sobie ofiary. Będzie próbował uczynić ją zależną od siebie, na przykład przez podburzanie jej przyjaźni, osaczanie, oferowanie pomocy w formach, które sprawią, że będzie od niego zależna, jak mieszkanie u niego czy wsparcie finansowe. Gdy ofiara stanie się bezbronna i w pełni zależna od manipulatora, ten przystąpi do realizacji swoich egoistycznych planów i zacznie ją wykorzystywać.
8. Wywołanie poczucia niższości w ofierze
Manipulator może dążyć do przejęcia kontroli nad drugą osobą. Nic tak dobrze nie działa, jak podburzenie wiary we własne możliwości ofiary, skupianie się na jej wadach, porażkach, wypominanie każdego błędu, pejoratywne nazewnictwo, przy jednoczesnym wyolbrzymianiu swoich zasług, wiedzy i pewności siebie.
9. Emocjonalny roller-coaster
Jeśli dana relacja jest pełna intensywnych emocji, napięć, nieadekwatnych reakcji emocjonalnych do danych sytuacji, zalewana wyjątkowymi przeżyciami i drogimi prezentami, na zmianę z kłótniami, budowaniem poczucia niepewności, cichymi dniami i poniżaniem – to relacja toksyczna, od której warto jak najszybciej uwolnić się. Manipulator w takim układzie może zaatakować ofiarę w najmniej oczekiwanym dla niej momencie i wykorzystać swoją przewagę.
Najtrudniej jest nam odkryć manipulację bliskich osób, dlatego potrzebujemy nieustannie wsłuchiwać się w siebie, pogłębiać swoją intuicję i zachowywać bliskie więzi z więcej niż jedną osobą. Kiedy zaczniemy żyć świadomie, trenować mindfulness, medytować, zaczniemy zauważać swoje automatyczne reakcje i rozpoznawać emocje w sobie. To pomoże w rozeznaniu się w interakcjach społecznych i otwarciu na swój wewnętrzny głos. Wówczas, zamiast działać pod dyktando innych, będziemy żyć w zgodzie ze sobą, co jest naszym najwyższym celem i prawem.
Może cię również zainteresować artykuł: 6 typów wampirów energetycznych (i jak się przed nimi bronić)
Emar
consciousreminder.com/2021/05/27/signs-that-you-are-being-emotionally-manipulated/
businessinsider.com.pl/rozwoj-osobisty/jak-poznac-ze-jest-sie-manipulowanym/n74y22s
elle.pl/artykul/manipulacja-ludzmi-przyklady-techniki-zachowania-podpowiadamy-jak-rozpopoznac-manipulacje
ohme.pl/psychologia/13-rodzajow-psychicznych-emocjonalnych-manipulacji-rozpoznac-manipulatora/
