Melisa lekarska

(Melissa officinalis

W mitologii greckiej opisana była nimfa Melisa, która tak naprzykrzała się swoją miłością Zeusowi, że ten zniecierpliwiony zamienił ją w pszczołę. Gdy umarła, z jej ciała wyrosła roślina o przepięknym zapachu, wabiąca do siebie wszelkie owady.

Inny mit mówi, że to Melisa nauczyła ludzi zbierać miód, a żeby był bardzo aromatyczny, przy ulach sadziła ziele o cytrynowej woni.

W greckiej medycynie melisy używano już 2 tysiące lat temu. Nazywano ją „radością dla serca” i „eliksirem życia” wierząc, że może całkowicie przywrócić nadwątlone siły.

W starożytności chętnie kąpano się w naparze z melisy, by nadać ciału miłego zapachu, aromatyzowano liśćmi wino, a także pocierano miejsca ukąszone przez pszczoły i osy. Używano jej jako dodatku do napojów, potraw oraz do praktyk magicznych. Zalecano ją przy chorobach serca, żołądka, głowy, oczu i macicy.

Pochodzi z południowej Europy i regionu Morza Śródziemnego, rozprzestrzeniła się w całej Europie od czasów starożytności.  Rzymianie wprowadzili ją do Wielkiej Brytanii, a w X wieku Arabowie do Hiszpanii. W Europie początkowo tylko klasztory były zaangażowane w uprawę tej rośliny. Obecnie jest znana i uprawiana na całym świecie, również w Polsce. Ma silny, miły, słodko-cytrynowy zapach i jasno zielone, małe liście. Kwitnie latem, kwiaty są małe, biało-żółtego koloru, mają bardzo dużo nektaru i  przyciągają pszczoły, stąd nazwa Melissa (z grec. „pszczoła miodna”). Roślina bardzo miododajna, wyjątkowo lubiana przez pszczoły. Polskie ludowe nazwy (rojownik, pszczelnik) pochodzą z tradycji nakazującej natrzeć wnętrze nowego ula świeżym zielem melisy, co gwarantowało, że zagnieżdżą się tam pszczoły zaraz po wyrojeniu. Rośnie w kępach, rozmnaża się bardzo łatwo przez kłącza i nasiona. W strefach umiarkowanych, łodygi rośliny giną na początku zimy ale odrastają ponownie wiosną.

Surowcem jest liść, z którego wytwarza się również olejek melisowy. Melisa jest skutecznym i powszechnie stosowanym środkiem na komary. Komary mają doskonały węch i receptory, którymi mogą zlokalizować zdobycz po wydzielaniu CO2 w wydychanym powietrzu i zapachu potu. Cytrynowy zapach melisy zakłóca funkcjonowanie tych organów, więc polujące komary nie mogą zlokalizować ofiary. Melisa ma taki sam efekt jak środki na komary zawierające DEET, z tą przewagą, że nie jest ona toksyczna.

Zastosowanie w medycynie:

Balsam z melisy odniósł wielki sukces we Francji w XVII wieku. W tym czasie, karmelici opracowali słynną wodę melisową, używaną przez damy dworu i Króla Słońce na dolegliwości nerwowe. Nawet kardynał Richelieu miał pod ręką taką butelkę, do leczenia swoich migren. Kojąca herbata była bardzo popularna w XIX wieku ze względu na właściwości trawienne. Najczęściej używana do uspokojenia i relaksu. W rzeczywistości reguluje impulsy nerwowe, ma korzystny wpływ na częstoskurcz, ale również zmniejsza skurcze okrężnicy i żołądka.
Kwiaty, po wysuszeniu, są wykorzystywane w medycynie, w połączeniu z innymi ziołami, do przygotowania herbaty i naparów.
Roślina ma również zastosowanie w kosmetyce, stosowana w mieszankach ziołowych wykorzystywanych do tonizujących kąpieli oraz w kosmetykach do przetłuszczających się włosów i cery. Olejek z melisy jest stosowany w przemyśle perfumeryjnym, jak również do wytwarzania likierów np. Arquebuse, Absynt i Chartreuse. Stosuje się ją również do płukania jasnych włosów przy wypadaniu i łupieżu.

Maść z melisy łagodzi zranienia i ukąszenia przez owady. Kompresy likwidują bolesne obrzęki. Inhalacje pomagają przy atakach alergii i kaszlu.
Ma właściwości przeciwgrzybiczne. Napar jest łagodnie uspokajający i działa napotnie, dlatego zaleca się go w przypadkach bezsenności lub wysokiej temperatury
u dzieci i osób starszych.

Ekstrakt ma wyjątkowo wysoką aktywność przeciwutleniającą. Polifenole zawarte w roślinie mają działanie przeciwwirusowe, przeciwko opryszczce, zmiany smaruje się regularnie świeżo roztartymi liśćmi, używając też naparu w tym samym czasie, stosowana regularnie usuwa wysypkę w ciągu kilku dni i zmniejsza częstotliwość występowania opryszczki. Podawana jako środek uspokajający w stanach lękowych, niestrawności, chorobach przewodu pokarmowego oraz do leczenia migreny.

Wyciąg ze świeżych liści melisy ma działanie przeciwwirusowe przeciwko Herpes simplex, jest również stosowany w leczeniu opryszczki wargowej.
Melisa zawiera również eugenol, który zabija bakterie, garbniki, które przyczyniają się do jej skutków przeciwwirusowych oraz terpeny, które nadają jej kojące efekty.

Ma działanie uspokajające, stosowana w bezsenności, depresji oraz nerwicy, pomaga w bólach głowy, bólach menstruacyjnych i zespole przewlekłego zmęczenia, zmniejsza wzdęcia i gazy, pomaga przy rozstrojach żołądka i przewodu pokarmowego, zmniejsza napięcie jelita grubego, rozkurcza mięśnie gładkie jelit, działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, pomaga w wywołaniu menstruacji, podczas gorączki schładza organizm, pobudza trawienie, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, zwalnia napięcie obwodowych naczyń krwionośnych, odpręża i regeneruje system nerwowy.

Kulinarne zastosowanie:

Napar może być spożywany jak herbata. Świeża może doskonale zastąpić trawę cytrynową, suszona traci aromat cytrynowy.
Dodawana do potraw owocowych lub cukierków, jest kluczowym składnikiem w pesto z melisy, używana dla dodania świeżego smaku do warzyw, sałatek, zup, sosów, omletów i deserów.
W Hiszpanii używana do aromatyzowania mleka.  Ze względu na walory smakowe świeże liście doskonale pasują do sałatek, nadając im cytrynowy smak.
Jest często stosowana jako środek aromatyzujący w produkcji lodów i herbat ziołowych, może być spożywana w gorących i mrożonych napojach, często w połączeniu z innymi ziołami (np.miętą).
Alkohol uzyskany w wyniku destylacji lub napar ze świeżych liści ma właściwości przeciwskurczowe. Wchodzi ona w skład niektórych likierów, np. benedyktyńskich.

Melisa jest mrozoodporną byliną z rodziny jasnotowatych, może dorastać od 30 do 80 cm.  Nasiona do kiełkowania wymagają światła i co najmniej 20 C.
Melisa może być łatwo uprawiana w ogrodzie w lekkiej i żyznej glebie, w częściowo zacienionym miejscu. Zdziczała forma jest bardziej ceniona w ziołolecznictwie,
niż ta z upraw komercyjnych, ze względu na większą zawartość substancji aktywnych.

Jeśli szukasz melisy najwyższej jakości polecamy Ci oficjalne konto MagicFind na Allegro:http://allegro.pl/sklep/7405661_magickfind

MagicFind